Բնական ռեսուրսներ

  1. Ի՞նչ տարբերություն կա բնական ռեսուրսների և բնական պայմանների միջև:

Բնական պայմանը կոչվում է այն որը ստեղծում է պայմաներ ապրելու իսկ ռեսուրսները բնական օրինակ ուրցը օրը արդ վերցնում է թեյ սարքելու համար:

  1. Կարո՞ղ է բնական պայմանը ժամանակի ընթացքում դառնալ բնական ռեսուրս, բերել օրինականեր:

    Այո երբ մարդը բնական պայմաներից քաղում է ռեսուրսներ
  2. Նշե՜ք հինգ սպառվող չվերականգնվող ռեսուրս և հինգ սպառվող վերականգնվող ռեսուրս:

    էներգիա գազ ջուր կրակ ծաղիկ փայտ
  1. Նշե՜ք հինգ ռեսուրս, որոնց սպառվելու դեպքում կարելի է փոխարինել այլ ռեսուրսով:

1. Ընդգծիր այն բառերը, որոնցում կա   առ- նախածանցը:
Առընթեր, առկախ, առվույտ, առօրյա, առէջ, առնետ, առողջ, առույգ, առաջին, առավոտ:

Ապ- նախածանցը:
Ապավեն, ապերախտ, ապրանք, ապարդյուն, ապուխտ, ապուշ, ապակի, ապերջանիկ, ապրուստ:

2. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի:
Այգ, իրիկուն, երեկո,իրիկնաժամ,մթնշաղ, իրիկնամուտ,վերջալույս,արևամուտ

լուսաբաց, արշալույս, վաղորդայն, լուսադեմ, լուսածագ, արևածագ, արևամուտ, առավոտ:

3. Նշված բառերից երեքում «ուկ» մասնիկը փոքրացնող-փաղաքշական իմաստ չի արտահայտում: Նշի՛ր այդ բառերը:
Ձագուկ, արդուկ, մտրուկ, մարդուկ, աղմուկ, հորինուկ, մանչուկ, մժղուկ, շիկամուկ, հորթուկ:

4. Բառաշարքերում ընդգծիր 5 ածական:
1 Ցածր,ոլորապտույտ, վերջ, ծանր, ավազան, վերջին, գրտնակ, գոտի, ագահ:
2.Հեքիաթ, կաղ, ավելորդ, գորգ, ամբոխ, աշխույժ, անիվ, նորագույն, աղմկոտ, գետին:

5. Բառաշարքում առանձնացրու իրանիշ և անձնանիշ գոյականները:
Գիտնական, թռչուն, բժիշկ, աղախին, արշավ, չմշկորդ, քամի, դյուցազն, ականջ, կայսր, աքաղաղ, դաստակ, ժառանգորդ, երջանկություն, մարտիկ:

իրանիշ-աղախին, արշավ ,քամի,դյուցազն,ականջ,դաստակ,երջանկություն,մարտիկ:

անձնանիշ-Գիտնական, թռչուն, բժիշկ, չմշկորդ, կայսր, աքաղաղ, ժառանգորդ։

1.Հոլովի՛ր գիրք, շուն, գինի, կին բառերը։

Ուղղական (ո՞վ, ի՞նչ) գիրք,շուն,գինի,կին

Սեռական (ո՞ւմ, ինչի՞) գրքի,շան,գինու,կնոջ

Տրական (ո՞ւմ, ինչի՞ն) գրքին, շանը,գինիին,կնոջը

Բացառական (ումի՞ց, ինչի՞ց) գրքից,շնից,գինուց,կնոջից

Գործիական (ումո՞վ, ինչո՞վ) գրքով,շնով,գինիով,կնոջով

Ներգոյական (ո՞ւմ մեջ, ինչո՞ւմ, ինչի՞ մեջ) գրքում,շան մեջ,գինու մեջ,կնոջ մեջ

2․Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ջորդանո Բրունոն ամբողջ ութ տարի բանակում մնաց: Սուրբ հայրերը սպասում էին, որ  նա կընկճվի: Նա խոստովանում էր, որ ինքը մեխք է գործել եկեղեցու դեմ, բայց պնդում էր, որ իր ուսմունքը ճշմարտալի է ու ամբողջական: Մտածելու համար նրան ինըսուն օր ժամանակ տվեցին և օրը երկու ամգամ՝ կեսօրին ու կեսգիշերին, աստվածաբաններ էին ուղարկում նրա խուցը: Բայց նա ոչինչ չէր խնդրում: Երբ կարդինալի պալատում կարդում էին դատավճիռը, նա ասաց. «Դուք ավելի մեծ երկյուղով եք հայտնում ինձ դատավճիռը, քան ես լսում եմ»:

3․ Տեքստում գտի՛ր տրված բառերի հոմանիշները, տրված բառերը գրի՛ր հոմանիշների փոխարեն:3

Ամբողջական:

Հերիք է՝ նայեք գլոբուսին, որ նկատեք, թե Հարավային Ամերիկայի արևելյան ծովափը ինչքա՜ն լավ է ներգծվում Աֆրիկայի արևմտյան ափին: Ֆրենսիս Բեկոնը դա տեսել էր դեռևս 1620 թվականին: 1912 թվականին գերմանացի գիտնական Ալֆրեդ Վեգեները մի ենթադրություն առաջ քաշեց, որ բոլոր մայրցամաքներն մի ժամանակ ցամաքի մեկ միասնական զանգված են կազմել: Սակայն Վեգեների կենդանության օրոք այդ վարկածը ճանաչում չգտավ: Հիմա երկրաբանները հաստատում են, որ Հարավային Ամերիկայի և Աֆրիկայի արմատական ապարների միջև համընկնումներ կան:

4. Գտի՛ր սխալ գրությամբ բառերը և ուղղի՛ր:

Ա. Երփներանգ, արփի, փրփրել, փափուկ, սրփազան-սրբազան, ճամփորդ, համփերություն-համբերություն, դափնի, շամփուր:
Բ. Կարթ,խորթ, զվարթ, պարթև, նյարթ-նյարդ, թարթել,երթվել-երդվել, փարթամ:

5. Որտեղ անհրաժեշտ է, ը գրի՛ր:

Անակ.նկալ, ան.մբռնելի, օր.ստօրե, ակ.նթարթ, ան.նդմեջ, լուսն.կա, մթ.նկա, համ.նդհանուր, մերթ.նդմերթ, ան.նթեռնելի,ակ.նհայտ, ան.նդհատ, անհյուր.նկալ, սր.նթաց:

Անակնկալ, անըմբռնելի, օրըստօրե, ակնթարթ, անընդմեջ, լուսնկա, մթնկա, համընդհանուր, մերթընդմերթ, անընթեռնելի, ակնհայտ, անընդհատ, անհյուրընկալ, սրընթաց: 

6. Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրո՛ւ:

Ընչազուրկ, հերսոտ, ընչաքաղց, ընթացիկ, սրընթաց, անընկճելի, արագընթաց, անկոտրում, դյուրաթեք, դյուցազնական, դյուրաբեկ, ճկուն, աղքատ, հերոսական:

Ընչազուրկ-աղքատ

Սրընթաց-արագընթաց

Դյուրաթեք-դյուրաբեկ-ճկուն

Դյուցազնական-հերոսական

Անընկճելի-անկոտրում

7․ Գրի՛ր քեզնից, նրա, ինձ, իրեն, քո, քեզ, իր, դերանունների դեմքը, թիվը, հոլովը։

Ես իմ մանկության գարունները անց եմ կացրել մեր սարերում։

Շատ էի սիրում իմ տատոնց տունը ու միշտ այստեղ էի լինում։ Իմ քեռիներից ամենից փոքրը՝ Ահմադը, հովիվ էր։

Նա ինձ տանում էր, ման էր ածում գառների մեջ, հետը հանդից հաղարջի կարմիր ճյուղեր էր բերում ինձ համար, իսկ իրիկունները հանում էր սրինգն ու ածում։

Ու աստղալի, լուսնյակ գիշերները, ահագին խարույկի շուրջը բոլորած ծափ էին տալի խնդում էին իմ պապն ու տատը իսկ ես թիթեռի նման թրթռում, պար էի գալի նրանց շրջանի մեջ։

Ահմադը թուրքի անուն է, դրա համար էլ, երբ մենք խոզի միս էինք ուտում միշտ տանեցիք հանաք էին անում ծաղրում ծիծաղում էին, Ահմադի վրա՝ թե Ահմադը հայացավ, Ահմադը հայացավ․․․

Իհարկե անունը լսողը կասեր թուրք է բայց հենց ներս մտներ, տեսներ, թե Ահմադը, ինչպես էր ժաժ գալի տանը հերիք էր, իսկույն կիմանար, որ տան սիրելի տղան է։

Հաջողություն 2022 տարին

Եթե մենք հարցնենք ինչ որ մեկին, թե ինչպես քեզ համար անցավ 2022 թ., ապա ցանկացած մարդ կասի, որ շատ վատ: Բայց կան մարդիկ որոնք շատ գոհ էին այս տարվանից: Ինչպես ասվում է՝ չկա չարիք առանց բարիք: Նույնը այս տարվա մասին էր ասված: Այս տարվա վատ կողմներն էին թե վիրուսային հիվանդություները և թե պատերազմները:Բայց ուրախալի է որ մենք ընտանիքով միասին էնք:Ինչևիցէ տարին մնում է տարի լավ կամ վատ և ես ուզում եմ հավատամ որ գալիք տարին մեզ համար ավելի լավը կլինի:

Գործնական քերականություն

Ցուցական դերանուններ. մատնացույց են անում առարկա, հատկություն, քանակ, գործողության տեղ և ձև՝ առանց դրանք անվանելու:
1.Ընդգծի՛ր ցուցական դերանունները:
Դա առաջին գրադարանն է Հայաստանում:
Սա է իմ ասելիքը, ավելացնելու ոչինչ չունեմ:
-Ձեր ասած խանութը գտնվում է այստեղ՝ այս փողոցում:

Սա, դա, նա ցուցական դերանունները գործածվում են և՛ անձի, և՛ իրի փոխարեն: 
Ցուցական դերանունների հոլովումը: 

Ուղղական   սա     սրանք    դա      դրանք    նա    նրանք
Սեռական    սրա   սրանց դրա դրանց նրա նրանց
Տրական      սրան    սրանց դրան դրանց նրան նրանց
Հայցական  սա     սրանք    դա      դրանք    նա    նրանք
Բացառական սրանից սրանցից դրանից դրանցից նրանից նրանցից
Գործիական սրանով սրանցով դրանով դրանցով նրանով նրանցով
Ներգոյական սրանում սրանցում դրանում դրանցում նրանում նրանցում

Այլ ցուցական դերանուններ ՝ այս, այդ, այն, այստեղ, այդտեղ, այնտեղ, այսքան, այդքան, այնքան, այսպես, այդպես, այնպես, այսչափ, այնչափ, այդչափ…

Ցուցական դերանունները կազմությամբ լինում են պարզ, բարդ:
2. Նշել տրված ցուցական դերանունների կազմությունը՝  այսքան, սա, այսչափ, նույնտեղ, այն, դա, այսպես, այնտեղ,  այդ, սույն, մյուս, այնպիսի:
պարզ-սա,այն,դա,այդ,սույն, մյուս,
բարդ-այսքան, այսպես, այնտեղ, այսչափ, նույնտեղ, այնպիսի

3. Սա ինձ համար ամբողջն է:  Գտի՛ր ենթական:
Բնակարանի տերերը սրանք են: Գտի՛ր ստորոգյալը:

Կետադրե՛լ տեքստը.

Արև մի կեսօր Կաքավաբերդի քարափով բարձրանում էին երեք ձիավոր։ Ոչ միայն զգեստից, այլև ձի նստելուց երևում էր, որ առաջին երկու ձիավորը քաղաքի մարդիկ են և չեն տեսել ո’չ Կաքավաբերդը ո’չ նրա քարափը։

Երրորդ ձիավորը նրանց ուղեկցում էր, և մինչդեռ առաջինները պինդ բռնել էին ձիերի բաշից, համարյա թե կռացել` հավասարակշիռ մնալու,— վերջին ձիավորը, քթի տակ մռմռում էր, մի երգ`մելամաղձոտ ու հուսահատ, ինչպես ամայի ձորը, տխուր քարափը և հեռավոր գյուղը։

Բերդի գլխին նստած ամպը վարագույրի պես մե՛կ ետ էր քաշվում, երևում էին պարիսպները, մե՛կ ծածկում էր կատարը։ Առաջին ձիավորը աչքը պարիսպներից չէր հեռացնում։ Նրա գլխում բերդի պատմությունն էր, մագաղաթյա մատյաններում գրած խոսքերը իշխանական օրերի մասին, երբ զրահապատ ձիերի սմբակները դոփում էին երկաթյա մուտքի առաջ, և ավերից դարձող նրա համհարզները ճոճում էին նիզակները։ Ակնոցի արանքից նրա ուսյալ աչքերը տեսնում էին զրահավորներին՝ մագաղաթյա մատենագրին եղեգնյա գրչով նրանց գովքը հորինելիս, և նա լսում է հնօրյա ձիերի դոփյունը։ Ի՜նչ դժվար էր նրա համար քարափը, որով քարայծի նման մագլցում էին երբեմնի տերերը։

Գրիր տրված բառերի նույնարմատ հականիշ ածականները:

Անխռով-խռով
գեղեցիկ-տգեղ
բարձրակարգ-ցածրակարգ
խոտոր-ուղիղ
երերուն-կայուն
տարակուսելի-անտարակուսելի
արտաքուստ-ներքուստ
անզարդ-զարդավոր
ամոթխած-անամոթ
աղմկոտ-անաղմուկ
արատավոր-անարատ 
քաղցրահամ-դառնահամ
ընչատեր-աղքատ
թեթևաբարո-ծանրաբարո
ժպտադեմ-թթվադեմ
բարեգութ-դաժան
արդարացի-անիրավացի
վսեմաշուք-անշուք
լավագույն-վատագույն
նորագույն-վաղեմի

Թարգմանություն

Я учился очень давно. Тогда еще были гимназии. И учителя тогда ставили в дневнике отметки за каждый спрошенный урок. Они ставили какой-нибудь балл — от пятерки до единицы включительно. 
А я был очень маленький, когда поступил в гимназию, в приготовительный класс. Мне было всего семь лет.
И я ничего еще не знал, что бывает в гимназиях. И первые три месяца ходил буквально как в тумане.
И вот однажды учитель велел нам выучить наизусть стихотворение:
Весело сияет месяц над селом,
Белый снег сверкает синим огоньком…
А я этого стихотворения не выучил. Я не слышал, что сказал учитель.

Ես շատ վաղուց եմ սովորել։ Այդ ժամանակ դեռ գիմնազիա կար, և ուսուցիչները այդ ժամանակ դնում էին գնահատական ամեն հարցրած դասի համար: Նրանք դնում էին որևէ գնահատական` սկսած հինգից, վերջացրած մեկով: Ես շատ փոքր էի, երբ ընդունվեցի գիմնազիա` նախակրթարան:Ես յոթ տարեկան էի ու դեռ ոչ մի բան չգիտեի գիմնազիայի մասին ու առաջին երեք ամիսը քայլում էի բառացիորեն մառախուղի մեջ:Ու մի անգամ ուսուցիչը մեզ հրամայեց բանաստեղծություն անգիր սովորել։

Լուսինմ ուրախությամբ փայլում է գյուղի վրա,
Սպիտակ ձյունը փայլում է կապույտ լույսով ... 
Իսկ ես այդ բանաստեղծությունը չէի սովորել:Ես չէի լսել` ինչ է ասել ուսուցիչը: